TP.HCM là trung tâm kinh tế sôi động, thu hút lượng lớn người nhập cư đến làm việc và sinh sống. Theo thống kê, dân số thành phố tăng trung bình 200.000 người mỗi năm, hiện đạt khoảng 13 triệu người. Sự gia tăng dân số nhanh chóng đặt ra áp lực lớn lên vấn đề nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội dành cho người có thu nhập thấp. Dù chính quyền thành phố đã nỗ lực triển khai nhiều chính sách và chương trình, nhưng thực tế cho thấy việc tiếp cận nhà ở xã hội vẫn còn nhiều khó khăn. Bài viết này phân tích những thách thức hiện tại và đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình.
Căn hộ chung cư
Thực trạng khan hiếm nhà ở xã hội tại TP.HCM
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhà ở xã hội là sự hạn chế về nguồn cung. Số lượng doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội còn khá ít. Lợi nhuận chưa đủ hấp dẫn là rào cản lớn đối với các nhà đầu tư. Quỹ đất ngày càng eo hẹp cũng là một yếu tố quan trọng khiến nguồn cung nhà ở xã hội bị hạn chế.
Chính sách yêu cầu dành tối thiểu 20% quỹ đất trong các dự án quy mô trên 10 ha để phát triển nhà ở xã hội thường bị “né tránh”. Nhiều chủ đầu tư lựa chọn đóng tiền thay vì thực hiện nghĩa vụ này, bởi họ không muốn khu nhà ở xã hội nằm trong dự án thương mại của mình.
Căn hộ chung cư
Vùng ven: Tiềm năng chưa được khai thác
Trong khi đó, các vùng ven TP.HCM vẫn còn quỹ đất nông nghiệp dồi dào, nhưng lại thiếu đất ở. Điều này đẩy giá đất có giấy tờ pháp lý tăng cao, tạo áp lực lên người dân có nhu cầu về nhà ở. Nhiều dự án quy hoạch vẫn còn “treo” trên giấy tờ, trong khi số lượng dự án nhà ở xã hội lại quá ít.
Tình trạng thiếu nhà ở xã hội cũng là nguyên nhân dẫn đến nạn mua bán đất giá rẻ bằng “giấy tay” và xây dựng nhà trái phép. Nhiều người thu nhập thấp buộc phải lựa chọn giải pháp này để có chỗ ở, tiềm ẩn nhiều rủi ro về pháp lý và an toàn.
Mô hình nhà ở xã hội hiệu quả: Bài học từ Bình Dương và Đồng Nai
Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng cũng có những tín hiệu tích cực. Một số doanh nghiệp đã chủ động xây dựng chung cư, căn hộ diện tích nhỏ với giá bán ưu đãi hoặc cho thuê, giúp công nhân của họ có cơ hội an cư. Các tỉnh lân cận như Bình Dương, Đồng Nai cũng phát triển mô hình khu căn hộ diện tích nhỏ, giá bán trung bình 500 – 700 triệu đồng, phù hợp với khả năng tài chính của đa số người lao động.
Đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội
Để khuyến khích các chủ đầu tư, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, tham gia phát triển nhà ở xã hội, cần có những chính sách hỗ trợ thiết thực từ Nhà nước. Dưới đây là một số đề xuất:
1. Quy hoạch quỹ đất: Nhà nước cần quy hoạch quỹ đất sạch dành riêng cho nhà ở xã hội, lập danh mục dự án công khai, minh bạch và lựa chọn chủ đầu tư thông qua đấu thầu.
2. Hỗ trợ vốn: Cần bố trí nguồn vốn hỗ trợ, có thể tận dụng một phần quỹ phát triển nhà để cho vay ưu đãi làm nhà ở xã hội, bao gồm cả cho người mua nhà và thuê nhà. Khuyến khích các ngân hàng chính sách tham gia cho vay lãi suất thấp trong thời gian dài. Nhà nước nên hỗ trợ doanh nghiệp một phần lãi suất vay, bảo lãnh phát hành trái phiếu.
3. Ưu đãi về thuế: Cần có chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất, thuế đầu vào, thuế thu nhập… cho các dự án nhà ở xã hội.
4. Rút ngắn thủ tục: Rút ngắn thời gian phê duyệt dự án nhà ở xã hội, từ 318 ngày xuống còn 200 ngày (và 100 ngày đối với chủ đầu tư đã có quyền sử dụng đất).
5. Thực thi nghiêm túc quy định 20%: Buộc các dự án nhà ở phải dành tối thiểu 20% căn hộ cho nhà ở xã hội, không cho phép quy đổi thành tiền. Đối với các dự án có giá bán cao, có thể linh hoạt chuyển sang hình thức cho thuê dài hạn.
6. Hợp tác giữa chính quyền và doanh nghiệp: Khuyến khích chính quyền địa phương hợp tác với doanh nghiệp để phát triển các dự án nhà ở xã hội hàng trăm ngàn căn hộ với giá ưu đãi, thậm chí không tính lợi nhuận, cho những người đáp ứng điều kiện theo quy định.
7. Chuyển đổi mục đích sử dụng đất: Cần xem xét chuyển đổi mục đích sử dụng một số khu đất nông nghiệp sang đất ở để phát triển dự án nhà ở xã hội.
8. Kiểm tra và xử lý vi phạm: Kiểm tra chặt chẽ việc phân phối, bán hoặc cho thuê nhà ở xã hội, đảm bảo đúng đối tượng thụ hưởng và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Kỳ vọng về nhà ở xã hội giá rẻ
Với những chính sách hỗ trợ thiết thực và việc thực thi nghiêm túc các quy định, hy vọng trong tương lai sẽ có nhiều dự án nhà ở xã hội với mức giá tối đa 1 tỷ đồng, phù hợp với khả năng tài chính của đa số người dân.
Về Arioparkview
Arioparkview là website chuyên cung cấp tin tức, phân tích, đánh giá về thị trường bất động sản Việt Nam. Chúng tôi cam kết mang đến cho độc giả những thông tin chính xác, cập nhật và hữu ích, giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư bất động sản thông minh. Ngoài tin tức, Arioparkview còn cung cấp các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ tìm kiếm bất động sản phù hợp với nhu cầu của bạn.
